Kustwacht waarschuwt voor meer containerrampen bij Nederlandse kust

[Lex]

Arie Booy
Vandaag om 21:00
DEN HELDER
De bouw van windparken in de Noordzee heeft een ongewenst neveneffect, voorziet Kustwacht-directeur Ronald Blok: ,,De kans op calamiteiten neemt toe.”

Dat zei Blok vrijdag op een congres van kustgemeenten in de Helderse schouwburg. De Noordzee is al decennia een van de drukst bevaren scheepvaartroutes ter wereld. Blok: ,,Het scheepvaartverkeer langs onze kust is te vergelijken met de tien rijbanen van snelweg A4. Door de bouw van windparken wordt die snelweg echter gecomprimeerd tot een provincialeweg. Dat is een gevaarlijke ontwikkeling.”
Blok verwacht dat het daardoor steeds spannender gaat worden op zee. Als voorbeeld haalde hij de containerramp van begin dit jaar boven de Waddeneilanden aan: ,,Het gezegde is ’laat nooit een goede crisis verloren gaan’. Die ramp toonde weer aan dat de versnipperde reactie van de overheid en diensten op een calamiteit veel beter kan en ook veel beter moet. Dat gaat gebeuren.”
Tegen de bestuurders van kustgemeenten zei de Kustwachtvoorman dat de provincie Noord-Holland een maritieme voortrekkersrol kan gaan spelen.
Blok: ,,Nederland is zeeblind. De aandacht is te veel gericht op het land. Maar de gevolgen van een ramp op zee doen zich ook snel voelen op het land. Daarom pleit ik voor een Noord-Hollandse maritieme veiligheidsrotonde. Alle diensten, veiligheidsregio’s en betrokken ministeries moeten de handen ineen slaan om ervoor te zorgen dat de reactie op een calamiteit efficiënter en doeltreffender wordt.”

Bron: NHD, 12-04-2019

[j.sprong]

Ik kan mij de zorgen van Kustwacht-directeur Ronald Blok goed voorstellen.
Het Nederlands Continentaal Plat wordt intensief gebruikt. Economische gebruiksfuncties als scheepvaart, visserij en de winning van gas, olie en oppervlaktedelfstoffen staan op gespannen voet met de natuurfuncties van het gebied.
Om de zeescheepvaart op het Nederlands Continentaal Plat in goede banen te leiden is een stelsel van 3 600 km2 aan scheepvaartroutes en verkeersscheidingsstelsels aangelegd. Milieu en veiligheid zijn belangrijke thema's binnen het Nederlandse zeescheepvaartbeleid. De inspanningen richten zich vooral op het beperken van de gevolgen van ongevallen.
Bij het vaststellen van de scheepvaartroutes en ankergebieden is rekening gehouden met natuur(gebieden) en gebruiksfuncties als visserij, olie- en gaswinning, recreatievaart en oppervlaktedelfstofwinning. Bij de aanwijzing van nieuwe locaties voor windenergieparken vindt intensieve afstemming plaats met de scheepvaartsector. Windparken nemen veel ruimte in beslag en staan voor tientallen jaren op zee. Hetzelfde geldt voor olie- en gasplatforms die boven het wateroppervlak staan en jaren in gebruik zijn. De interactie tussen scheepvaart en kabels en leidingen speelt alleen ten aanzien van het ankeren door de scheepvaart. Nieuwe kabels worden dan ook zo snel mogelijk opgenomen in scheepvaartkaarten.
In het Nationaal Waterplan 2016-2021 worden olie- en gaswinning benoemd als 'activiteiten van groot nationaal belang' gezien hun bijdrage aan de Nederlandse economie. Voor de opsporing, winning en het vervoer van olie en gas is op het Nederlands Continentaal Plat een uitgebreid netwerk van productieplatforms en pijpleidingen aangelegd. Het merendeel van de 155 platforms is in gebruik voor gaswinning.
In een zone van 500 meter rond platforms is geen scheepvaart of ander gebruik toegestaan. Dit geeft lokaal beperkingen voor de visserij, scheepvaart en recreatievaart. In de vergunningen die voor windenergieparken zijn verleend, is een bepaling opgenomen over de afstemming met de olie- en gaswinning in hetzelfde gebied. Omgekeerd kunnen op grond van het Mijnbouwbesluit aan een olie- of gasplatform en de plaatsing daarvan voorwaarden worden gesteld ten behoeve van de afstemming met windenergie.
Op de Noordzee wordt vooral zand gewonnen. Daarnaast, in veel kleinere hoeveelheden ook grind en schelpen. Zandwinning is een activiteit van nationaal belang. Voor deze activiteit is een gebied met een oppervlakte van ruim 5 duizend km2 gereserveerd tussen de 12-mijlsgrens en de doorgaande NAP -20 meter dieptelijn.
Op het Nederlands Continentaal Plat ligt ongeveer 4 500 kilometer pijpleiding en 6 duizend kilometer kabel. Van de kabels is circa de helft niet meer in gebruik. Aan weerszijden van de kabels die nog wél actief zijn, is een zone van 500 tot 1000 meter aangewezen voor het noodzakelijke onderhoud. Door de bouw van nieuwe windenergieparken op zee zullen er nog hoogspanningskabels voor elektriciteitstransport bijkomen. Ook zijn er waarschijnlijk nog nieuwe telecomkabels te verwachten.
Ruim 7 procent van het Nederlands Continentaal Plat (4 200 km2) is beschikbaar voor militaire doeleinden. Het militair gebruik omvat vooral gebieden waar militaire oefeningen worden gehouden. Daarnaast zijn er enkele munitiestortplaatsen die niet meer actief gebruikt worden, maar waar nog oude voorraden liggen.
In het Nationaal Energieakkoord (2013) is afgesproken dat in 2023 16 procent van de energie duurzaam moet worden opgewekt. Windenergie op zee is daarbij onmisbaar. Afgesproken is dat in 2023 windenergie op zee in totaal 4 450 MW elektriciteit moet leveren.

De Noordzee biedt ruimte voor grootschalige toepassing van windenergie, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Ook het aantal beschermde natuurgebieden kan flink toenemen. Maar dat wordt alleen bereikt met een strakke regie, want het is wel dringen op het water.


Bepaalde gegevens uit "De Ingenieur".

[j.sprong]

Drukte op de Noordzee.

Bij deze de visie van "europoortkringen", een magazine met een business-to-business platform voor het bedrijfsleven.

Je zou het niet zeggen als je over het strand wandelt en naar de eindeloze horizon kijkt, maar de Noordzee behoort tot de drukst bevaren zeeën ter wereld. Goed, wie een dagje bij de pieren van Hoek van Holland staat, ziet tientallen schepen binnenlopen en uitvaren, maar het woord ‘druk’ neem je toch niet gauw in de mond.
Surf daarentegen eens naar MarineTraffic en je krijgt een heel ander beeld te zien: een Noordzeekaart met een wirwar aan scheepsbewegingen. noord-zuid en oost-west: ruwweg 125.000 scheepsbewegingen per jaar.Eigenlijk geen wonder ook. Twee Noordzeehavens, Rotterdam en Antwerpen verbinden het Europese continent met de andere werelddelen. En bevoorraden via shortsea en ferry’s vele tientallen Europese haven én… steken over naar het Verenigd Koninkrijk.
Scheepvaartverkeer op de Noordzee is er daardoor in alle windrichtingen. Het lijkt elkaar overal te kruisen. De Noordzee kent snelwegen met gescheiden vaarstroken en parallelle ventwegen, daarnaast ook talrijke kruisingen, oversteekplaatsen en ankergebieden als – zeg maar – parkeerplaatsen. Dat er desondanks zo weinig ongelukken gebeuren (zo’n 25 per jaar) is te danken aan een ingenieus ontworpen stelsel van scheepvaartroutes en allerhande verkeersscheidingsregels en internationale afspraken, zo zegt het noordzeeloket. En natuurlijk aan de verkeersbegeleidende systemen en de heren en dames die daar achter de knoppen zitten.
Behalve dit traditionele scheepvaartverkeer, kent onze Noordzee nog meer ‘druktemakers’: de visserij, de recreatievaart en de overstekende ferry’s. Als drukste zee is de Noordzee tegelijk een groot natuurgebied met een enorme biodiversiteit. De Noordzee als paaigebied: ‘samenscholingsplaats’ voor vissen in de paartijd. Ook walvissen (bultruggen), bruinvissen, zeehonden, tuimelaars en dolfijnen behoren tot de verkeersdeelnemers op het water. Niet gemotoriseerd weliswaar, maar toch. Soms zwemmen ze met veel plezier mee (dolfijnen), soms geheel tegen hun zin. Herinnert u zich de foto nog van een containerschip dat de Rotterdamse haven medio 2012 binnenliep met een bultrug voorop zijn bulbsteven (boeg)?
Kapiteins en stuurmannen/-vrouwen op de Noordzee gaan af op hun navigatie-instrumentarium en moeten daarbij de ogen voortdurend open houden. De zee kent naast al dat verkeer nog een groot aantal andere offshore obstakels: windmolens – of beter: windparken -, boorplatforms voor olie en gas en op de zeebodem allerhande pijpen en telefoonkabels. Je kunt er dus niet zomaar even je anker uitgooien. Minder bekend is bijvoorbeeld dat de Noordzee ook baggerstortplaatsen heeft en munitiedepots van het ministerie van Defensie. Daar liggen duizenden ‘bommen en granaten’ uit de Tweede Wereldoorlog, veilig onder een dikke laag zeeklei.
Door de jaren heen zijn tientallen ideeën ter tafel gekomen om de Noordzee nog veel meer gebruiksfuncties te geven. We hebben twee Maasvlaktes aangelegd en de Zandmotor als kunstmatig schiereiland voor de kust van Ter Heijde. Maar in de hoofden van ingenieurs en planologen zat en zit nog veel meer. Een luchthaven in de Noordzee: ‘Flyland’ geheten; ooit gepland voor de kust van IJmuiden. En op een ontwerp voor een (veel grotere) Tweede Maasvlakte was eveneens een vliegveld ingetekend. Het Plan Waterman met de kustuitbreiding voor Scheveningen als nieuwe Haagse woningbouwlocatie. Of de Tulp van Atsma: een tulpvormig eiland voor de kust, á la Dubai. Ter meerdere eer en glorie van onze waterbouwers, uitgedacht door oud-staatssecretaris Joop Atsma.
Het Nederlandse deel van de Noordzee is ‘huge’: 56.000 vierkante kilometer. Dat is anderhalf maal de oppervlakte van Nederland. Desondanks moeten we niet te makkelijk denken dat alles wat we niet op het land kwijt kunnen ‘dan maar’ in de Noordzee moet gebeuren. Beter onshore dan offshore. De windmolenparken voorop. Ik ben groot voorstander van windenergie: gooi die haven maar helemaal vol met windmolens en laat ze vooral flink bijdragen aan Rotterdam als energierotonde. Maar ga niet puzzelen of morrelen aan veiligheidsmarges om ze met veel passen en meten (toch) ergens kwijt te kunnen in de aanloop naar de grootste en drukste havens van Europa. Een stuurloze olietanker die straks tegen een windmolen aanknalt, betekent een natuurramp en is tegelijk een energie(beleids)ramp. Beleidsmaker: luister naar de Havenmeester.