Demilitariseringsbesluit Gouvernements Marine

[j.sprong]

Op verzoek van Hoofdinspecteur J. Kuiper van de Dienst van Scheepvaart, werd de Gouvernementsmarine gedemilitariseerd. Kuiper hoopte dat het personeel van de Gouvernements Marine op deze wijze zou ontkomen aan Japanse krijgsgevangenschap. De demilitarisatie leverde vele problemen op. De meeste inheemse schepelingen verdwenen naar hun oorspronkelijke woonplaatsen omdat zij geen militaire verplichtingen meer hadden. Een groot deel van hen kon in Japanse dienst werkzaam blijven bij het lichten van schepen die bij de capitulatie tot zinken waren gebracht. De Nederlandse officieren van de Gouvernements Marine die door de Japanners gevangen genomen werden, werden deels behandeld als krijgsgevangenen en deels als burgers geïnterneerd. Dit leverde na de oorlog vele aansprakelijkheids- en re-integratieproblemen op.

De Backpay-kwestie is het na de Tweede Wereldoorlog weigeren van de Nederlandse regering om de achterstallige salarissen en pensioenen van krijgsgevangen Indisch overheidspersoneel uit te betalen.
Het ging om achterstallige salarissen van de ambtenaren en militairen als gevolg van 41 maanden Japanse internering beter bekend onder de Engelstalige term ‘backpay’.
De Koninklijke Marine, in casu de Admiraliteit betaalde de Backpay wel. Het besluit werd in augustus 1945 genomen door de minister van Oorlog in het kabinet Schermerhorn, J. Meynen die het zo vanzelfsprekend vond dat hij het niet vooraf besprak in de Ministerraad. Het gevolg was dat oud-krijgs-gevangen Nederlandse marine-mannen wel betaald zijn, hun mede kampbewoners die dienden bij de Indische Marine (Gouvernementsmarine) en K.N.I.L (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) niet. De Geallieerden, de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben hun militairen wel hun salarissen tijdens hun krijgsgevangenschap uitbetaald.

Het personeel van de G.M. dat sinds 1930 nauw samenwerkte met de Koninklijke Marine, en in de oorlog zelfs daarin was opgenomen, werd na de oorlog weer als Indisch burgerlijk ambtenaar ingedeeld. Géén salaris dus over de oorlogsjaren, in tegenstelling tot hun collega´s bij de Koninklijke Marine.

Nabestaanden van enkele KNIL-militairen stapten in 2017 naar de rechter om de zogeheten backpay-uitkering van 25.000 euro. Die is bedoeld voor ambtenaren en militairen uit Nederlands-Indië die in de Tweede Wereldoorlog geen salaris ontvingen en op 15 augustus 2015 nog in leven waren.
De backpay-kwestie heeft decennialang gespeeld. Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland juridisch niet verplicht om de achterstallige salarissen uit te keren. Dit tot grote en blijvende onvrede in de Indische gemeenschap.

[Horneman]

Gouvernements Marine

Waarschijnlijk kun je alle stukken vinden betreffende dit gebeuren bij het NIMH te den Haag tel 070-3162853 of anders bij het ARA (ook te den Haag. MVG G.Horneman

[Rob]

Ontvangen via Dutchfleet email:

-----Original Message-----
From: R van Beugen
Sent: dinsdag 26 september 2006 13:55
To: admin@dutchfleet.net
Subject: Demilitarisering Gouvernements Marine

L.S.

Bij de inval van de Japanners heeft de toenmalige Commandant Zeemacht de Gouvernements Marine gedemilitariseerd om te voorkomen dat de officieren van de G.M. krijgsgevangen zouden worden genomen. Dit demilitariseringsbesluit is echter bij geen enkele instantie overgekomen. Ook niet bij de G.M. en helemaal niet bij de Japanse Krijgsmacht, zodat het demilitariseringsbesluit ten spijt de officieren van de G.M. door de Japanners krijgsgevangen zijn genomen en de hele oorlog in een Japanskrijgsgevangenkamp gevangen hebben gezeten. Mijn vader H. van Beugen, 2e scheepswerktuigkundige bij de G.M., ten tijde van de oorlog Ltz. bij de Koninklijke Marine, is als krijgsgevange getransporteerd naar Japan en heeft daar tot het einde van de oorlog gevangen gezeten.

Na de oorlog is het achterstallige loon vermeerderd met de gevarentoelage, conform de regels van de Koninklijke Marine, aan de officieren van de G.M. uitbetaald.
Op een goede, beter gezegd kwade, dag is ergens bij de Nederlandse Overheid het demilitariseringsbesluit boven komen drijven en heeft er toe geleid dat de uitgekeerde gevarentoelage als onverschuldigde betaling is teruggevorderd.

Naar ik meen is omstreeks 1952 dat besluit door de voormalige officieren van de G.M. aangevochten. Ik weet niet of het een civiel-rechtelijke procedure was, of dat deze zaak heeft gediend bij de ambtenarenrechter, of dat het een administratiefberoep, of een administratiefrechtelijk procedure is geweest. Bij het dienen van de zaak heeft de toenmalige Commandant Zeemacht, ik meen admiraal Helferich, erkend dat hij in feite niet bevoegd was. Bevoegd was de Gouveneur Generaal van Ned. Ind.

De uitspraak was in het nadeel van de GM-officieren.

Ik ben zeer geïnteresseerd in de onderliggende stukken en de formulering van de uitspraak c.q. van het vonnis, dit in het kader van mijn voornemen om te onderzoeken hoe of de uitspraak eventueel zou hebben geluid onder toepassing van het huidige (administratieve) recht.
Kunt u mij ter zake nader informeren?

Met hartelijke dank voor uw medewerking,
Hoogachtend,
mr. R.A. van Beugen